Czasem podeszły wiek, czasem choroba, a czasem nieszczęście sprawia, że człowiek nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować i wymaga całodobowej specjalistycznej opieki. Czasem bywa tak, że tej opieki nie jest w stanie zapewnić ani rodzina, ani gmina i jedynym wyjściem pozostaje pobyt w Domu Pomocy Społecznej.
Jeśli wywiad środowiskowy przeprowadzony przez pracownika ośrodka pomocy społecznej potwierdzi brak możliwości zapewnienia opieki i jeśli do ośrodka pomocy społecznej został złożony pisemny wniosek wraz z wymaganymi załącznikami, po upływie ok. 30 dni, wnioskodawca otrzymuje skierowanie do DPS-u.
Pobyt w Domu Pomocy Społecznej jest płatny i, niestety dla wielu osób będących na rencie lub emeryturze, poziom odpłatności jest dość wysoki (według różnych źródeł wynosi ponad 3 tyś. złotych). Cenę za pobyt ustala:
- w domu pomocy społecznej o zasięgu gminnym – ustala wójt (burmistrz, prezydent miasta),
- w domu pomocy społecznej o zasięgu powiatowym – ustala starosta
- w regionalnym domu pomocy społecznej – ustala marszałek wojewó
Opłatę za pobyt w pierwszej kolejności ponosi mieszkaniec domu (ściągnięciu podlega maksymalnie 70% przysługującego jej świadczenia), w dalszej kolejności do ponoszenia opłaty za pobyt zobowiązany jest małżonek, dzieci i wnuki przed rodzicami i na końcu gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej.
W wyjątkowych sytuacjach osoby, które wnoszą opłatę za pobyt pensjonariusza DPS-u mogą być z niej częściowo lub całkowicie zwolnione. Do sytuacji tych należy:
- wnoszenie opłaty za pobyt innych członków rodziny w innych placówkach opiekuńczych lub wsparcia,
- pogorszenie się sytuacji materialnej w wyniku długotrwałej choroby, bezrobocia, niepełnosprawności, śmierci członka rodziny, strat materialnych powstałych w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych,
- jedno źródło utrzymania małżonków, zstępnych, wstępnych,
- ciąża osoby zobowiązanej do wnoszenia opłaty lub też samotne rodzicielstwo,
- ograniczenie władzy rodzicielskiej.
Z ponoszenia opłat mogą być także zwolnione dzieci i wnuki, które przedstawią:
- prawomocne orzeczenie sądu o pozbawieniu rodzica władzy rodzicielskiej nad nią,
- prawomocne orzeczenie sądu o skazaniu za umyślne przestępstwo popełnione z użyciem przemocy na szkodę osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty, jej małoletniego rodzeństwa lub jej rodzica”.